Hỏi đáp pháp luật - Phòng chống tham nhũng - Kỳ 3
Xây dựng và thực hiện định mức, tiêu chuẩn, chế độ
Câu 1. Việc xây dựng và thực hiện định mức, tiêu chuẩn, chế độ có ý nghĩa như thế nào trong phòng ngừa tham nhũng?
 Trả lời:
Xây dựng và thực hiện định mức, tiêu chuẩn, chế độ cũng là một trong những biện pháp quan trọng để ngăn ngừa tiêu cực, phòng chống tham nhũng bởi nó giúp cho việc quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công một cách thống nhất và đúng đắn, tránh sự tùy tiện và lạm dụng. Bên cạnh đó, việc công khai định mức, tiêu chuẩn, chế độ còn giúp tăng cường sự giám sát của người dân đối với người có chức vụ, quyền hạn, của cán bộ, công chức, viên chức đối với người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị trong việc sử dụng tài chính công, tài sản công, qua đó góp phần ngăn ngừa các hành vi tiêu cực, tham nhũng. Quá trình nghiên cứu, soạn thảo Luật PCTN cho thấy, thẩm quyền ban hành định mức, tiêu chuẩn, chế độ thực hiện theo Luật Ngân sách nhà nước, các luật chuyên ngành khác. Vì vậy, kế thừa Luật PCTN năm 2005, Luật PCTN năm 2018 chỉ quy định mang tính nguyên tắc trong việc xây dựng, ban hành và thực hiện các quy định về định mức, tiêu chuẩn, chế độ để không dẫn đến chồng chéo với quy định khác của pháp luật hiện hành. Theo đó, cơ quan nhà nước, trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình, có trách nhiệm:
- Xây dựng, ban hành định mức, tiêu chuẩn, chế độ;
- Công khai quy định về định mức, tiêu chuẩn, chế độ;
- Thực hiện và công khai kết quả thực hiện quy định về định mức, tiêu chuẩn, chế độ.
Tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, đơn vị sự nghiệp công lập và các tổ chức, đơn vị khác có sử dụng tài chính công, căn cứ vào quy định nêu trên để hướng dẫn áp dụng hoặc phối hợp với cơ quan nhà nước có thẩm quyền xây dựng, ban hành, công khai định mức, tiêu chuẩn, chế độ áp dụng trong tổ chức, đơn vị mình, thực hiện và công khai kết quả thực hiện quy định về định mức, tiêu chuẩn, chế độ đó. Đồng thời, Luật quy định cơ quan, tổ chức, đơn vị không được ban hành định mức, tiêu chuẩn, chế độ trái pháp luật.
Câu 2. Hành vi vi phạm quy định về định mức, tiêu chuẩn, chế độ sẽ bị xử lý như thế nào?
Trả lời:
Cũng giống như các hành vi khác vi phạm pháp luật về PCTN, người có hành vi vi phạm quy định về định mức, tiêu chuẩn, chế độ thì tùy theo tính chất, mức độ vi phạm mà bị xử lý kỷ luật, xử phạt vi phạm hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự và chịu trách nhiệm bồi thường như sau:
- Người cho phép sử dụng trái quy định về định mức, tiêu chuẩn, chế độ phải hoàn trả phần giá trị mà mình cho phép sử dụng trái quy định và bồi thường thiệt hại; người sử dụng trái quy định về định mức, tiêu chuẩn, chế độ có trách nhiệm liên đới bồi thường với người cho phép sử dụng trái quy định về định mức, tiêu chuẩn, chế độ;
- Người tự ý sử dụng trái quy định về định mức, tiêu chuẩn, chế độ phải hoàn trả phần giá trị mình sử dụng trái quy định và bồi thường thiệt hại